Precies 100 jaar geleden werden na de Eerste Wereldoorlog de grenzen binnen Europa hertekend door het Verdrag van Versailles op 28 juni 1919. Voor de “Kreise”, Eupen-Malmedy (evenals het kanton St. Vith) en Neutraal Moresnet betekende dit een verschuiving van de grenzen naar het oosten en de inlijving door het Koninkrijk België.
André Hubert Denis (gemeente Malmedy), Stany Noël en Nadine Robert bij de presentatie van het project (V.l.n.r.). (Foto © ostbelgien.eu)
Daar waar België, Duitsland, Nederland en Luxemburg elkaar raken zijn de grenzen nu grotendeels verdwenen dankzij de voortschrijdende Europese eenwording. Maar de oude grensstenen langs de voormalige grenslijnen zijn nog steeds stille getuigen van die tijd. De geschiedenis van de grenzen in het Oosten van België is spannend: vanaf 1815 (Congres van Wenen) behoorden de “Kreise” Eupen-Malmedy (en St. Vith) tot Pruisen (vanaf 1870 tot het Duitse Rijk). Na het Verdrag van Versailles (1919) werden de Oostkantons Belgisch (na een omstreden "referendum" in 1920, waarbij niet naar de mening van het volk werd gevraagd). Deze periode duurde tot 1939, voordat het gebied na de annexatie door Hitler (1939-1944) sinds 1945 tot vandaag tot het Koninkrijk België behoort.
De bedoeling is nu om naar aanleiding van de honderdste verjaardag van het Verdrag van Versailles deze bewogen geschiedenis te herdenken door de grensstenen opnieuw in de schijnwerpers te plaatsen. Daartoe werd door een driekoppig organisatieteam in samenwerking met 15 Belgische gemeenten en verschillende toeristische organisaties het project "Grensstenen zonder grens" gelanceerd.
Zes etappes
"Tijdens het jubileumjaar van het Verdrag van Versailles willen we eraan herinneren dat de oude grensstenen nog steeds zichtbaar zijn, maar niet langer een grens vormen. Daarom willen we deze getuigen van de geschiedenis tijdens verschillende wandeletappes verkennen en de geschiedenis terug tot leven wekken", zegt Nadine Robert, die samen met Stany Noël en Marc Herff tot het organisatieteam behoort. In totaal zijn er 6 etappes, die op de eerste zondag van elke maand vanaf 7 juli worden aangeboden langs de ongeveer 120 km lange voormalige grens. Elk deel van deze grenswandelingen wordt begeleid door ervaren wandelgidsen, die onderweg nog veel over de geschiedenis van de stenen zullen vertellen.
Vermits het geen rondwandeling is, worden de deelnemers van het aankomstpunt per bus naar het beginpunt van de wandeling gebracht (tegen een kostprijs van 5 EUR). Verder is de deelname op eigen risico en gratis. Onderweg is er tijd voor een picknick (zelf mee te brengen). Bij de aankomst zijn verschillende animaties en eten en drinken voorzien. De wandelingen zijn 15,5 tot 24,5 km lang. Ze worden ook als halve-dag-wandelingen (van 7,5 tot 13,9 km) aangeboden. Voorafgaandelijk inschrijven is echter verplicht.
Kort overzicht van de etappes:
- 07/07: Schmiede – Mont le Soie (18,3 km)
- 04/08: Logbiermé – Wavreumont (21 km)
- 08/09: Wavreumont – Baraque Michel (21,6 km)
- 05/10: Baraque Michel – Eupen (20,1 km)
- 06/10: Eupen - Baelen (15,3 km)
- 03/11: Herbesthal – Kelmis (24,5 km)
Meer informatie omtrent de wandelingen en het inschrijvingsformulier vindt u op de website https://www.eupenlives.be/nl/grenzsteine-nl
Hoe is het project tot stand gekomen?
Het oorspronkelijke initiatief ging uit van de werkgroep "Sentiers et Patrimoine", die Nadine Robert in Baelen animeerd. Nadat de groep al in 2016 in Membach de wandeling "Montagne du Dragon" had opgezet, ontstond het idee om drie permanente wandelingen langs de oude Belgisch-Pruisische grenslijn te organiseren. Hiervoor werkte de groep samen met het kantoor van de Touristinfo in Eupen, waar onder andere Marc Herff de wandelingen verzorgde. Later kwam het contact met Stany Noël, de vroegere schepen voor toerisme van de gemeente Waimes, tot stand. Hij had eerder al in een publicatie het thema "Verdrag van Versailles" besproken. Na verschillende vergaderingen en een haalbaarheidsstudie werd besloten het project uit te voeren in het jaar waarin de handtekening van het Verdrag van Versailles verjaart.
Welke partners doen mee?
Deelnemende gemeenten: Burg-Reuland, Gouvy, Vielsalm, St Vith, Trois-Ponts, Stavelot, Malmedy, Waimes, Jalhay, Baelen, Eupen, Lontzen, Welkenraedt, Plombières, Kelmis (en hun VVV-kantoren)
De Natuurpark Hoge Venen-Eifel
Toeristische organisaties: Toeristisch Agentschap Oost-België, Maison du Tourisme Haute Ardenne, Maison du Tourisme Pays des Sources, Maison du Tourisme Pays de Vesdre, Maison du Tourisme Pays de Herve
Contact:
Marc Herff: 0476 043619 (DE-NL) - Stany Noël: 0495 275315 & Nadine Robert: 0474 519993 (FR)
